107 mld złotych zamierza do 2023 r. wydać rząd na budowę 2200 km nowych autostrad, dróg ekspresowych oraz obwodnic. Z tego 809 km zostanie wykonanych z betonu. Zdaniem Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad technologia ta gwarantuje większą żywotność dróg na najbardziej obciążonych ruchem ciężkim trasach. Dzięki niższym łącznym kosztom budowy i utrzymania dróg w technologii betonowej pozwoli to na zaoszczędzenie aż 635 mln zł.
Spalanie niższe nawet o 10%
– Wysokie koszty środowiskowe utrzymania dróg asfaltowych niwelują ich niższy wpływ na efekt cieplarniany w fazie produkcji i wybudowania. Kiedy weźmiemy pod uwagę potencjalnie znacznie niższe nakłady na utrzymanie drogi dla nawierzchni betonowych, okazuje się, że są one bardziej przyjazne dla środowiska. – mówi dr Michał Piasecki z Instytutu Technologii Budowlanej. Jak wynika z badań Instytutu Technologii Budowlanej wysokie koszty środowiskowe utrzymania dróg asfaltowych niwelują ich niski wpływ na efekt cieplarniany w fazie wybudowania. Kiedy weźmie się pod uwagę znacznie niższe nakłady na utrzymanie drogi dla nawierzchni betonowych, okazuje się, że są one dużo bardziej przyjazne dla środowiska.
Badania ITB pokazują, że największa ilość emisji powstaje w fazie użytkowania drogi (ruch komunikacyjny), a nie w fazie jej wytworzenia. Biorąc pod uwagę, że nawierzchnie betonowe stawiają niższy opór toczenia, współczynnik redukcji spalania paliw dla dróg betonowych wynosi minimum 0,5% w stosunku do dróg asfaltowych, a w przypadku pojazdów ciężarowych może sięgnąć nawet 10%. Zmniejszenie zużycia paliwa o 0,5% w okresie 30 lat dla 1 km autostrady zmniejszy emisję CO2 o 1154 ton ekwiwalentu CO2, czyli mniej więcej tyle, ile wynoszą nakłady na wybudowanie drogi. Redukcja 10% zużycia paliwa dla pojazdów ciężkich pozwoli zaoszczędzić 10760 t ekwiwalentu CO2 (5 razy tyle co nakłady środowiskowe na budowę).
Mniejsze oddziaływanie na środowisko dróg betonowych wynika także z całkowitego i bezpiecznego recyklingu – beton z rozbiórki drogi można w 100% wykorzystać w budownictwie. Ze względu na jasny kolor nawierzchni mniejsza jest również ilość energii potrzebnej na oświetlenie drogi, a wydatki z tym związane są nawet o 40% niższe niż na drogach asfaltowych.
Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023
Obecnie 20% autostrad i dróg ekspresowych jest wykonanych z betonu (ok. 600 km). Dzięki Programowi Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 udział ten wzrośnie do 26%. To wciąż znacznie mniej niż w krajach sąsiednich. – Nawierzchnie betonowe uznane są w Europie i na świecie za najtrwalsze rozwiązanie konstrukcyjne w budownictwie drogowym. W praktyce mogą być eksploatowane przez okres minimum 30 lat, a nawet znacznie dłużej czego przykładem jest belgijska droga Lorraine pod Brukselą użytkowana bez remontu przez 78 lat – mówi profesor Jan Deja ze Stowarzyszenia Producentów Cementu.
W przeciwieństwie do nawierzchni asfaltowych, drogi betonowe nie wymagają przeprowadzania uciążliwych i kosztownych remontów co 6-7 lat. Nawet na najtrwalszych i najnowocześniejszych nawierzchniach asfaltowych co kilka lat konieczne jest zerwanie starej warstwy ścieralnej i położenie nowej. Nawierzchnie betonowe są odporne nawet na największe obciążenia, dlatego są powszechnie stosowane na lotniskach jako pasy startowe, czy też w portach kontenerowych.
Bezpieczeństwo przede wszystkim
Mimo znacznej poprawy technologii, nie udało się do tej pory wyeliminować problemu kolein powstających na drogach asfaltowych. Na obciążonych trasach można je zaobserwować już po 3 latach od remontu, tak jak to miało miejsce na asfaltowym odcinku S8 (Trasa Toruńska w Warszawie). Powstające w asfalcie koleiny niosą ze sobą bardzo poważne zagrożenie dla kierowców szczególnie podczas opadów, kiedy to dochodzi do zjawiska aquaplaningu. Wpadając w wypełnioną wodą koleinę samochód traci przyczepność i łatwo wpada w poślizg. Na drogach betonowych nie powstają koleiny i odkształcenia, nawierzchnia wykazuje dużą odporność zarówno na wysokie, jak i niskie temperatury, cechuje się znacznie większą jakością, co wiąże się ze wzrostem bezpieczeństwa. Drogi betonowe charakteryzują się również lepszą przyczepnością i krótszą drogą hamowania. Na suchej nawierzchni droga hamowania jest krótsza o 9 m, a na mokrej o 13 m. Na drodze asfaltowej z koleinami różnica ta wzrasta aż do 38 m.
Mniejszy koszt 1 kilometra to więcej kilometrów nowych dróg
W obecnych warunkach cenowych, nawierzchnie betonowe na autostradach i drogach ekspresowych są tańsze nawet na etapie budowy. Analiza kosztów budowy drogi przeprowadzona na podstawie cennika Sekocenbud, który jest powszechnie wykorzystywany do kosztorysowania robót drogowych wskazuje, że średni koszt 1m2 wykonanego w technologii betonu jest niższy o 29,8% dla kategorii ruchu KR6 i o 26,5% niższy dla kategorii ruchu KR7. Jeszcze większe różnice na korzyść nawierzchni z betonu cementowego pojawią się kiedy liczymy łączne koszty budowy i eksploatacji drogi (whole life costs). Doświadczenia czeskie, oparte o rzeczywiste dane z budowy i eksploatacji autostrad, jednoznacznie wskazują, że już po 21 latach łączne wydatki związane z budową i utrzymaniem nawierzchni betonowych są o około 60% niższe w porównaniu do nawierzchni asfaltowych.
