TIR – “Transit International Routier” czyli Międzynarodowy Tranzyt Drogowy
Tranzytowe systemy celne zostały stworzone aby w jak najwyższym stopniu ułatwiać przepływ towarów zamkniętych celnie i aby stworzyć wymóg kontroli celnej i gwarancji. Aby taki system funkcjonował w sposób zadowalający, niezbędne jest aby wszelkie wymagane formalności, nie były zbyt uciążliwe dla władz celnych ani zbyt skomplikowane dla przewoźników lub ich agentów. Dlatego też należy znaleźć równowagę między wymaganiami władz celnych z jednej, a potrzebami przewoźników z drugiej strony.
Tradycyjnie, podczas przewozu towarów przez obszar jednego lub więcej krajów w trakcie międzynarodowego transportu drogowego, władze celne każdego państwa wszczynały krajowe procedury i kontrole. Zależało to od danego państwa, ale często dokonywano inspekcji ładunku na każdej granicy i nakładano krajowe zobowiązania ochronne (gwarancje, poręczenia, depozyty celne, itd.) w celu zabezpieczenia potencjalnych opłat celnych i podatkowych na czas tranzytu przez dane terytorium. Takie praktyki stosowane w różnych krajach tranzytowych, prowadziły do znacznych kosztów, opóźnień oraz przeszkód w międzynarodowym transporcie.
Próbując zredukować trudności jakich doświadczali przewoźnicy i aby dać administracji celnej międzynarodowy system kontroli, zastępujący tradycyjne procedury krajowe a jednocześnie skutecznie chronić interesy każdego państwa, przez które towary są przewożone, wymyślono system TIR. W celu zapewnienia możliwości przewozu towarów z minimalną ingerencją przejściowych urzędów celnych oraz aby dać maksymalne zabezpieczenie dla władz celnych, przepisy TIR zawierają pięć podstawowych wymogów – pięć filarów tranzytowego systemu celnego TIR.
- Towary powinny być przewożone pojazdami i kontenerami zabezpieczonymi celnie;
- Podczas przewozu, ewentualne cła i podatki powinny być zabezpieczone międzynarodowymi
gwarancjami; - Towarom powinien towarzyszyć międzynarodowo akceptowany dokument celny (karnet TIR),
otworzony w kraju wyjazdu i używany jako dokument nadzoru celnego w krajach wyjściowych,
tranzytowych i docelowych; - Środki nadzoru celnego podjęte w kraju wyjściowym powinny być akceptowane przez wszystkie
kraje tranzytowe i docelowe; - Dostęp do procedur TIR dla:
- narodowych stowarzyszeń wydających karnety TIR,
- osób fizycznych i prawnych stosujących karnety TIR.
powinien być zatwierdzony przez kompetentne władze państwowe.